Metoda Traconego Styropianu
Nie jest to ani moja ani nowa metoda. Podobno zaczął to ktoś w Wielkiej Brytanii ale ogólnie uważa się, że rozpropagował te metodę Paul Jannsens z Belgii. Otrzymałem od Paul zgodę na użycie jego materiałów. Niniejszy artykuł jest luźnym tłumaczeniem jego artykułu (z moimi dodatkami) umieszczonego na http://www.pjmodelclassics.be
Paul Janssens – Metoda Traconego Styropianu
Kiedy zacząłem budować modele, to podobnie jak każdy inny początkujący modelarz, chciałem latać modelami Spitfire czy F16. Cale szczęście okazało się, że zbudowanie modeli o skomplikowanych kształtach z tradycyjnych materiałów jak balsa, było dla mnie tak trudne, ze przez kilka pierwszych lat latałem tylko modelami z zestawów.
Kiedy zacząłem projektować moje własne modele PSS zauważyłem, że przydałaby się metoda umożliwiająca łatwiejsze zbudowanie skomplikowanych kształtów. Wtedy to podpatrzyłem jak to Brytyjscy modelarze PSS, po prostu wycinają model ze styropianu, pokrywają włóknem szklanym a na koniec rozpuszczają styropian.
Pięć lat i jakieś 16 modeli później, mogę powiedzieć, że rozwinąłem metodę do tego stopnia, że mogę zbudować kadłub o dowolnym kształcie w ciągu jednego dnia. Metoda ta jest łatwa, tania, szybka i lekka. Ciągle jeszcze używam balsy bo jest to taki przyjemny materiał, ale metoda traconego styropianu oszczędza tyle czasu i pieniędzy, ze po prostu trudno ja zignorować.
Krok Nr 1
Na początek wytniemy kształt kadłuba z kawałka styropianu. Styropian powinien być dosyć ciężki. Ja używam białego o ciężarze około 25kg/m³ lub niebieskiego używanego na izolacje. Biały styropian jest dużo tańszy.
Na kartonie (np. opakowania po produktach spożywczych) narysuj i wytnij górny i boczny kształt kadłuba (szablony) w dwóch egzemplarzach. Przytnij styropian na długość i szerokość kadłuba. Można skleić dwie, lub więcej płyt styropianu aby uzyskać odpowiednia grubość. Ma to dodatkowa zaletę, że automatycznie mamy zaznaczoną oś symetrii kadłuba. Wystarczy skleić je w kilku punktach żywica 5 min ale w takich przez które nie będziemy potem ciąć drutem.
Przymocuj górny i dolny szablon za pomocą szpilek i pamiętaj aby były dokładnie ustawione. Teraz możemy wyciąć styropian używając normalnej wycinarki do skrzydeł. Usuwamy szablony górne i powtarzamy proces używając szablonów bocznych.
Załącznik:
Pic1.gif [ 56.29 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Krok Nr 2
Nasz kadłub jest teraz prawidłowo ukształtowany w dwóch wymiarach a trzeci dodamy poprzez szlifowanie. Mimo swej lekkości styropian szlifuje się tak łatwo jak balsa. Otrzymamy tez podobna ilość opiłków ale są one elektrycznie naładowane i będą przyklejać się do ubrania. Warto założyć kombinezon roboczy lub fartuch. Podczas szlifowania zauważymy, że szlifując w jednym kierunku będzie szło łatwo podczas gdy w przeciwnym będą odpadać duże kawałki styropianu. Po prostu trzeba eksperymentować i znaleźć ten dobry kierunek. Na początek używamy papieru 150 a do wykończenia 600. Większość kadłubów jest w jakimś stopniu okrągła i można prace przyspieszyć poprzez odcięcie rogów ostrym nożem. Kadłub wychodzi bardziej prosty gdy podczas szlifowania owiniemy papier ścierny na długiej, prostej listwie (np. 25x25x300 [mm]). Do szlifowania zaokrąglonych kształtów np. przejście kadłub-skrzydło w F16, MiG29 i innych, papier można zawinąć na okrągłym pręcie drewnianym, rurze plastikowej, puszce etc. o odpowiedniej średnicy. Można też nakleić papier ścierny np. na patyk od lodów aby ułatwić wykonanie drobniejszych elementów np. wloty powietrza etc.
Dobrze jest mieć pod ręka fotografie albo jeszcze lepiej model plastikowy samolotu, który robimy. Należy pamiętać, że w tej fazie budowy ukształtujemy ostatecznie kadłub. Rożne “wpadki” można łatwo naprawić poprzez doklejenie styropianowej laty i ponowne szlifowanie.
Załącznik:
Pic2.gif [ 15.31 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Krok Nr 3
Po wygładzeniu całego kadłuba należy go pokryć folia do skrzydeł lub brązową taśmą klejącą do paczek (chyba tańsze). Warto użyć żelazka modelarskiego do wygładzenia taśmy zupełnie podobnie jak do folii. Jest kilka powodów dla których używamy pokrycia:
1. Zapobiega ono wsiąkaniu żywicy w styropian czyniąc kadłub lżejszym.
2. Wnętrze kadłuba pozostaje gładkie i łatwo jest zainstalować wręgi i radio.
3. Zapobiega rozpuszczaniu styropianu jeśli używamy żywicy polistyrenowej.
Wybór żywicy zależy tylko od użytkownika. Według moich doświadczeń, żywica polistyrenowa szybciej się utwardza niż epoksydowa, jest mniej szkodliwa dla zdrowia ale gorzej pachnie (dużo gorzej).
Obojętnie jaka żywica, należy zawsze pracować w dobrze przewietrzanym pomieszczeniu. Powinno nosić się rękawiczki i krem ochronny na dłoniach. Niebezpieczne dla zdrowia są opiłki wszelkich włókien szklanych a szczególnie włókna węglowego. Kiedy dostana się one do organizmu poprzez wdychanie lub ranę mogą spowodować raka.
Załącznik:
Pic3.gif [ 15.65 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Krok Nr 4
Pokrywamy kadłub pasta rozdzielająca, jakakolwiek pasta do podłóg jest dobra.
Pokrywamy kadłub dwoma warstwami tkaniny szklanej 160 g/m² i jedna 80 g/m². Po około godzinie kładziemy grubą (1-2 [mm]) warstwę microbalonów z żywicą.
Tkanina powinna być jak największa, ale tak aby dala się jeszcze ułożyć bez specjalnych problemów. Poszczególne kawałki lub warstwy powinny być ułożone na zakładkę około 25 [mm]. Należy pamiętać, że wytrzymałość laminatowi daje tkanina a nie żywica. Żywica sama w sobie jest ciężka i krucha i powinno jej być jak najmniej.
Załącznik:
Pic4..gif [ 12.46 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Krok Nr 5
Po utwardzeniu (1-2 dni) obcinamy naddatki tkaniny i szlifujemy kadłub aby uzyskać gładką powierzchnię, wpierw papierem 150 a potem 600 z woda. Należy tylko szlifować microbalony, nie schodząc aż do włókna bo osłabi to konstrukcje. Po oszlifowaniu można pokryć jeszcze model szpachlówka samochodowa w spray-u i ponownie oszlifować papierem ściernym 600 na wodę.
Teraz należy nalać aceton aby rozpuścić styropian. W przypadku dolnopłatów można wyciąć otwór na dole kadłuba gdzie będą skrzydła. Szpachlówka może nie być kompatybilna z acetonem, wiec trzeba ostrożnie się z nim obchodzić aby nie zrujnować swej pracy. Po rozpuszczeniu styropianu taśma powinna łatwo dać się usunąć i można kadłub wypłukać wodą. No i co? Nie było to takie trudne.
Malować można w normalny sposób.
Krok Nr 6
W środku kadłuba pozostanie na ogół trochę pasty rozdzielającej, i przed wklejaniem czegokolwiek należy wnętrze przeszlifować papierem ściernym.
Modyfikacje
Każdy modelarz będzie miał wiele pomysłów jak ulepszyć i rozwinąć tą technikę. Po pierwsze, można użyć egzotyczne materiały w miejscach narażonych na silne obciążenia - np. zamocowanie skrzydeł, dol statecznika T etc. Można do tego użyć w drugiej warstwie Kevlaru lub włókna węglowego. Inna możliwość to wtedy, kiedy waga modelu nie jest zbyt istotna, można położyć tkaninę bezpośrednio na styropian. Wybieramy wtedy tylko tyle styropianu ile potrzeba na wyposażenie radio, servo, baterie. Można wtedy pominąć jedną 160g/m² tkaninę.
Zobaczycie, że ta metoda otwiera zupełnie inne możliwości budowy i chyba nie ma kadłuba którego nie dało by się zbudować ta metodą. Prawdopodobnie nie jest to tak przyjemne jak praca z balsa, ale jeśli chcesz zrobić trudny kształt w ciągu krótkiego czasu to trudno będzie znaleźć lepszą metodę.
Załączam też zdjęcia z budowy mojej TS11 Iskra. Ja uważam, że niepotrzebne jest smarowanie taśmy pastą. Zrobiłem ta metoda 4 kadłuby i plastikowa taśma do paczek bardzo łatwo odchodzi od laminatu.
Czołem
Andrzej
Załącznik:
Pic1.jpg [ 40.68 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Załącznik:
Pic2.jpg [ 31 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Załącznik:
Pic3.jpg [ 31.37 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Załącznik:
Pic4.jpg [ 32.46 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Załącznik:
Pic5.jpg [ 42.36 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Załącznik:
Komentarz: Zapomnialem zrobic zdjecia, calego modelu pokrytego microbalonami.
Pic6.jpg [ 36.19 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Pic6.jpg [ 36.19 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Załącznik:
Pic7.jpg [ 34.01 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Załącznik:
Pic8.jpg [ 33.55 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Załącznik:
Pic9.jpg [ 32.12 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Załącznik:
Ts11_5.jpg [ 72.9 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Załącznik:
Andrew - iskra 1.jpg [ 342.79 KiB | Przeglądany 11106 razy ]
Opiszę swoje doświadczenie w temacie: